گرز بهرام دوم فروریخت - وبلاگ پوشه

به گزارش وبلاگ پوشه، ایسنا/ بخش زیادی از گرز اسب سنگ نگاره بهرام دوم ساسانی در تنگ چوگان کازرون که پیشتر آسیب دیده و بازسازی شده بود، فروریخت.

سیاوش آریا، پژوهشگر و کنشگر میراث فرهنگی تصاویری را از این نقش برجسته در اختیار ایسنا قرار داد و درباره آنچه رخ داده است، گفت: در آذر سال 1390 خورشیدی خبری تیتر خبرگزاری ها و روزنامه ها شد که مایه نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شد. آن خبر ناگوار این بود: بخشی از سنگ نگاره ساسانی بهرام دوم در تنگ چوگان شهرستان کازرون با پتک شکسته و فرو ریخت! درخبرها آمده بود افرادی ناشناس با وسیله ای همچون پتک به جان سنگ نگاره پیروزی بهرام دوم بر تازیان در تنگ چوگان افتاده و بخش زیادی از گرز اسب شاهنشاه ساسانی را شکسته و فرار نموده اند.

پس از آن نیز با ابراز نگرانی دوستداران و کارشناسان میراث فرهنگی و فشارهای رسانه ای، سازمان میراث فرهنگی وقت استان با شتاب در دی همان سال بازسازی بخش آسیب دیده را شروع کند. اما بازسازی بخش آسیب دیده که خرده سنگ های آن خوشبختانه همان جا ریخته و گردآوری شده بود، با انتقادهای فراوانی روبرو شد، زیرا به باور کنشگران میراث فرهنگی شهرستان کازرون، بازسازی سنگ نگاره ساسانی بهرام دوم از سوی یک هنرمند سنگ تراش بومی و تجربی اجرا شده بود نه از سوی بازسازیگران چیره دست سنگ و دانش آموختگان رشته بازسازی و حفاظت آثار تاریخی.

از همین رو و بر اثر بازسازی های غیراصولی، بخش آسیب دیده سنگ نگاره بهرام دوم ساسانی در تنگ چوگان و با گذشت بیش از یک دهه از بازسازی آن، دو ماه پیش از همان بخش بازسازی شده، دوباره فروریخت!

او ادامه داد: با آنالیز و پرس و جوها از کارشناسان اداره میراث فرهنگی، مطمئن شدم که گرز اسب بهرام دوم ساسانی در تنگ چوگان بر اثر بازسازی های غیراصولی در گذشته بی گمان فروریخته و فرد یا افرادی به آن آسیبی نرسانده اند. بعلاوه خوشبختانه سنگ های خرد و شکسته شده از سوی پایگاه جهانی بیشاپور همگی گردآوری و کدگذاری شده تا در زمانی مناسب از سوی بازسازیگران چیره دست سنگ و آثار تاریخی از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس مورد بازسازی و وصالی قرار گیرد.

این کنشگر میراث فرهنگی اضافه نمود: آنچه مورد انتقاد بوده و جای پرسش دارد، این است که، نخست چرا پایگاه جهانی بیشاپور و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس تا به امروز چنین مورد مهمی را پس از دو ماه آگاهی رسانی ننموده اند تا بهانه دست بدخواهان میراث فرهنگی و ایران نیفتد و مهمتر از آن، چرا با فوریت به بازسازی آن نپرداخته اند؛ تنگ چوگان یک محوطه جهانی و ملی پر بازدید در استان فارس و کشور است.

از سویی، افرادی که در گذشته این سنگ نگاره را دیده اند، دچار نگرانی شده و گمان می برند از سوی سودجویان و سوداگران اموال تاریخی و فرهنگی مورد آسیب قرار گرفته و اداره میراث فرهنگی در این زمینه کوتاهی نموده است. همین موضوع سبب خواهد شد تا چهره پایگاه جهانی بیشاپور و اداره میراث فرهنگی استان خدشه دار گردد.

آریا بیان نمود: امیدوارم این بار بخش آسیب دیده و فروریخته به درستی و از سوی کارشناسان چیره دست بازسازی سنگ و آثار تاریخی مورد بازسازی اصولی و علمی قرار گیرد و دیگر بیننده فرو ریختن آن در آینده و سالهای دور نباشیم.

این پژوهشگر میراث فرهنگی درباره این سنگ نگاره نیز این شرح را داد که باید دانست بخشی که فرو ریخته و امروزه آن را با نام گرز اسب در سنگ نگاره های ساسانی می شناسیم در اصل منگوله نام دارد که در هنر ساسانی شناخته شده است.

او اضافه نمود: سنگ نگاره بهرام دوم ساسانی در تنگ چوگان بیانگر پیروزی او بر تازیان بیابانی است و از بی مانندترین و ارزشمندترین نقش برجسته های ساسانی کشور به شمار می آید که نزد کارشناسان و باستان شناسان از اهمیت فراوانی برخوردار است.

آریا گفت: محوطه تاریخی و جهانی تنگ چوگان نیز در روزگار باستان محل بازی چوگان در میان پادشاهان و درباریان ساسانی بوده است و یکی از ارزشمندترین و یگانه ترین مجموعه های تاریخی و باستانی کشور به شمار می آید که امروزه چهار سنگ نگاره از دوران ساسانی در سمت چپ تنگه و دو سنگ نگاره در سمت راست آن جای گرفته است. تنگ چوگان در پرونده محور ساسانی فارس و با نام منظر باستان شناسی ساسانی فارس (پارس) به همراه آثار و بناهای ساسانی در شهرستان فیروزآباد به گونه زنجیره ای در اجلاس بحرین در تاریخ 9 تیر 1397 خورشیدی به ثبت جهانی در سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی یونسکو رسیده است.