نمای تازه شهر تاریخی پارسه نمایان شد، معماری شگفت انگیز تل آجری - وبلاگ پوشه

به گزارش وبلاگ پوشه، سرپرست هیئت مشترک باستان شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه در جمع خبرنگارانی که برای بازدید از دروازه کورش به تخت جمشید رفتند، از کشف های تازه و رمزگشایی کاوشکارانه در تخت جمشید اطلاع داد.

علیرضا عسکری چاوردی با اعلام اینکه سایت باستان شناسی تل آجری پس از 10 سال به بهره برداری می رسد، اضافه نمود: نام این محوطه از این بابت تل آجری است که در گذشته ها حدود 50 تا 60 سال پیش هیئت های باستان شناسی غیر ایرانی که این محدوده را مورد آنالیز قرار می دادند عمدتاً گزارش نموده بودند در اینجا محوطه وجودی دارد که آجر روی آن قرار گرفته و احتمالاً این آجرها برای ساخت بنای تخت جمشید مورد استفاده قرار گرفته است.

این استاد باستان شناسی دانشگاه شیراز، اظهار کرد: اقدامات پژوهشی ما در پی پژوهش های قبل در حدود سال 1378 از تختگاه تخت جمشید تا اینجا انجام شد و هدف هم این بود که شهر پارسه را شناسایی کنیم.

وی شناسایی و تصاویر هوایی منطقه تل آجری را به شیوه ژئوفیزیک اکتشافی برشمرد و گفت: این برنامه به طور مشترک با پشتیبانی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید شروع شده و ادامه یافت.

سرپرست هیئت مشترک باستان شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه به مشارکت مؤسسه تحقیقاتی ایزمئو ایتالیا در کاوش های تل آجری اشاره نمود و اضافه نمود: این مؤسسه در بازسازی تخت جمشید هم دهه ها همکاری داشته است.

شناسایی 2 ایوان در تل آجری

عسکری چاوردی ادامه داد: خوشبختانه پیروز شدیم این بنای ارزشمند را شناسایی کنیم؛ این بنا بر اساس پلان، 2 ایوان دارد که برای نخستین بار در سال 1399 شناسایی شد.

وی علت شناسایی ایوان ها را برشمرد و گفت: در سال 1399 به دلیل بیماری کرونا برنامه را از حالت مستقیم مشترک باستان شناسی خارج کردیم و به طور مجازی با همکاران مان در ایتالیا هر روز در ارتباط هستیم.

عسکری چاوردی ادامه داد: کوشش کردیم با ورود به سال 1400 خورشیدی، تکلیف این سایت موزه معین شده باشد که خوشبختانه تا حدود زیادی پیروزیت داشتیم و جریان باستان شناسی آن کامل شده و وارد فاز بازسازی و حفاظت خواهیم شد که مسئله مهم پوشش حفاظتی سایت بود.

وی پوشش حفاظتی این سایت موزه را شکیل و در شأن میراث جهانی تخت جمشید ارزیابی کرد که هزینه و کوشش های بسیاری در پی داشته است و خوشبختانه امروز به ثمر نشست.

عسکری چاوردی در ادامه هدف را تبدیل تل آجری ایجاد سایت باستان شناسی در راستای گردشگری مطرح نمود و به تشریح پلان این دروازه پرداخت و گفت: این دروازه همانند دروازه ایشتار در منطقه باستانی میان رودان (بین النهرین) است و به نظر می رسد تأسیسات دیگری هم در بخش شمالی این دروازه قرار داشته است.

این استاد باستان شناسی و تاریخ دانشگاه شیراز در ادامه از شناسایی اتاق مرکزی، 2 ایوان، کریدور، 2 دیوار عظیم که هر یک ضخامتی به وسعت 10 متر دارند اطلاع داد و اضافه نمود: همه دیوارها به ضخامت 2.5 متر از آجر تشکیل شده و 5 متر میانی در هر 2 بنا از جنس خشت است.

نقش سمبلیک و اعتقادی ایزد مردوک

به گفته عسکری چاوردی، سرتاسر نمای بیرونی دروازه کورش و داخلی آجرهای لعاب دار داشتند و پایین ترین بخش این دیوارها مزین به گل های لوتوس 8 پر بوده که بلافاصله از کف حدود 1.5 متر تصاویر حیوانات اسطوره ای ایران باستان و به ویژه نقش سمبلیک و اعتقادی ایزد مردوک در این بنا بکار رفته است.

سرپرست هیئت مشترک باستان شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه افزود: از نظر تزئینات، این بنا حائز اهمیت است به دلیل اینکه موتیف ها و نقش هایی که این بنای عظیم که دست کم 12 متر ارتفاع داشته مزین می نموده است.

وی با بیان اینکه این دروازه در فاصله 3.5 کیلومتری بنای تخت جمشید قرار گرفته، گفت: معماری این بنا حائز اهمیت است زیرا بیش از 200 نوع علائم معماری برای کاربندی آجرها به کار رفته که این نشان می دهد معمار این بنا فوق العاده حرفه ای بوده است.

عسکری چاوردی با بیان اینکه کیفیت برجسته لعاب آجرهای بکار رفته در این بنا به گونه ایست که تا امروز هم محکم بجا مانده است، اضافه نمود: پنل های بسیار زیادی از این بنا به دست آمده و خوشبختانه چندین هزار قطعه آجر لعاب دار کشف شده که بعضی از آنها بازسازی شده و در انبارهای تخت جمشید نگهداری می شوند.

تفاوت دروازه ایشتار بابل با دروازه کورش در 4 سکو است

وی تفاوت دروازه کورش با بنای ایشتار را 4 سکوی نشستن مطرح نمود که در دروازه بابل وجود ندارد و در این دروازه قرار گرفته است و همین سکوها در دروازه ملل تخت جمشید هم تکرار می گردد.

استاد تاریخ دانشگاه شیراز، مطرح نمود: این بنا از نظر فن معماری منحصر به فرد است زیرا فنون معماری بکار رفته آجرهایی هستند که بعد از 25 قرن همچنان سالم هستند و افزون بر این، سنت لعاب دهی و رنگ هایی است که همچنان پایدار و پایدار مانده است.

وی علت وجود این بنا و مشابهت آن با دروازه ایشتار بابل را مورد اشاره قرار داد و گفت: آنالیز ها ما را مطمئن ساخت که معمار این بنا حتی از قالب آجرهای لعاب دار بابلی استفاده نموده و حتی به نظر می رسد که معماران و استادکاران بابلی اینجا وجود داشتند و این سنت را به اینجا انتقال دادند و ساختند.

عسکری چاوردی فراتر از همه آنچه گفته شد را تاریخ این بنا مطرح نمود و گفت: طبق کربن 14 که انجام دادیم تاریخ این بنا بین سال های 530 قبل از میلاد است و 2 هزار و 550 سال پیش این بنا ساخته شده است.

وی اهمیت این بنا را در هنگامی مطرح نمود که کورش عظیم در فتح شهر بابل به دروازه ایشتار می رسد و فتح دروازه بابل برایش مهم بوده است.

وی فتح بابل را برای اسکندر مقدونی هم مهم دانست و اضافه نمود: بنابر این بابل یکی از شهرهای مهم بود که برای پادشاهان اهمیت داشت، بدین خاطر ساخت این بنا توسط کورش هخامنشی شروع شد و توسط کمبوجیه فرزند کورش به بهره برداری می رسد چراکه او حاکم بابل بود.

شهر پارسه محدود به داریوش نیست

عسکری چاوردی با بیان اینکه در این مجموعه 16 ساختمان هخامنشی وجود دارد، ادامه داد: تا به امروز همه فکر می کردیم پارسه مربوط به داریوش است در حالی که کمبوجیه و کورش این بخش را ساختند.

وی بخشی از مجموعه 600 هکتاری شهر پارسه را وجود پردیس ها و باغ هایی مطرح نمود که توسط کورش و فرزندش بنا شدند اما وقتی که داریوش به قدرت می رسد چون اساساً دارای استراتژی متفاوتی است، این بافت قدیم شهر را ترک می نماید و بافت جدیدی یعنی تختگاه تخت جمشید، برزن جنوبی، برزن شمالی و… را تا سرانجام دوره هخامنشی رونق می بخشد، بنابر این پارسه دارای 2 بخش است.

استاد باستان شناسی دانشگاه شیراز، قدمت تل آجری و دروازه کورش را دست کم 10 سال پیش از ساخت تخت جمشید مطرح نمود و گفت: ساخت این بنا 15 سال به طول انجامیده و مهارت خوبی برای ساخت تخت جمشید به شمار می رفته است.

به گفته سرپرست هیئت مشترک باستان شناسی ایران و ایتالیا در شهر تاریخی پارسه، افزون بر روابط، مهارت استادکاران و فنون لعاب دهی، علائم معماری از ویژگی های این بنای تاریخی به شمار می رود.

بر اساس این گزارش، مراحل نهایی بهره برداری از دروازه کوروش در سایت موزه تاریخی فرهنگی تل آجری با حضور بهروز عمرانی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام گرفت.

مهر