سرنوشت مبهم کارخانه نوآوری، بهشت استارت آپ ها تعطیل می گردد؟ - وبلاگ پوشه

به گزارش وبلاگ پوشه، سالی که تقویم آن رو به خاتمه است، اگرچه سال حمایت از رشد شرکت های دانش بنیان نام گرفت، اما میزبان روز های خوبی برای زیست بوم نوآوری کشور نبوده است. در حالی که در لایحه بودجه سال 1402، بودجه حمایتی دانش بنیان ها افزایش یافته است، اما این زیست بوم با وجود مسائل متعدد نمی تواند منظره روشنی برای سال آینده داشته باشد. در میان معضلاتی که در پی اعمال محدودیت های اینترنتی برای استارت آپ ها ایجاد شدند، سرنوشت کارخانه نوآوری آزادی به محاق رفته است.

به گزارش جهانی اقتصاد، شرایط کارخانه نوآوری آزادی، جایی که به عنوان بهشت استارت آپ ها شناخته می گردد، برای ادامه فعالیت در سال آینده در هاله ای از ابهام است. ظاهرا قرارداد اجاره ملک کارخانه نوآوری آزادی تا خاتمه سال جاری به اتمام می رسد و این موضوع باعث شده تا شرکت های حاضر در این کارخانه دچار چالش و سردرگمی شوند. کارخانه نوآوری آزادی شاید زیرمجموعه مدیریتی یک مجموعه دولتی باشد، اما ایده اولیه تاسیس این کارخانه در بخش خصوصی شکل گرفت و حتی مکان این کارخانه نیز به وسیله دولت تامین نشد؛ در واقع این مکان به وسیله پارک فناوری و شرکت هم آوا اجاره شده است. حالا به نظر می رسد که تعطیل شدن این کارخانه که در واقع مرکز تولد و استقرار کسب و کار های استارت آپی مهمی بوده است، لطمه بزرگی به زیست بوم نوآوری کشور وارد کند.

استارت آپ ها نگران نباشند

در تمام جهان، پارک های علمی، تحقیقاتی و فناوری نقش بسزایی در پیشبرد اقتصاد ایفا می نمایند که علاوه بر امکان فعالیت شرکت های کوچک و میانه فناوری محور و کارآفرین در یک محیط مالی، بستر لازم جهت انتقال و توسعه فناوری، فراوری با ارزش اضافه نموده بالا، جذب سرمایه گذاری خارجی و ورود کارآفرینان و واحد های صنعتی به بازار های جهانی را فراهم می نماید.

در شرایطی که مسوولان به طور مداوم از حمایت کسب و کار های دانش بنیان صحبت می نمایند و از طرفی آنالیز لایحه بودجه سال آینده نشان می دهد که بودجه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از 2826 میلیارد تومان به 3695 میلیارد تومان افزایش یافته است؛ خبر تعطیلی احتمالی کارخانه نوآوری آزادی که قلب تپنده ای برای فعالیت استارت آپ های ایرانی بوده است، امید های اندک زیست بوم را هم از بین می برد.

در راستای حمایت از پارک های فناوری، معاون فناوری و نوآوری وزیر علوم نیز واکنش نشان داده و با انتقاد از بودجه کم پارک ها در سال 1401 خواهان توجه بیشتر به پارک ها شده بود. علی خیرالدین در همین رابطه در مصاحبه ای گفته بود: کل بودجه پارک های علم و فناوری کشور نصف بودجه دانشگاه تهران است؛ در حالی که در پارک های علم و فناوری اقدامات خوبی برای اشتغال زایی صورت گرفته و حمایت از آنها، یاری به توسعه اشتغال در کشور است.

کارخانه نوآوری آزادی در واقع شعبه ای از پارک فناوری پردیس است؛ با این حال مکان این مجموعه به وسیله دولت تامین نشده، بلکه به وسیله پارک فناوری و شرکت هم آوا کرایه شده است. پارک فناوری و شرکت هم آوا (سرآوا)، این محل را از شرکت صنعتی آما که یکی از گروه های صنعتی بزرگ ایران است اجاره نموده اند.

این کارخانه در طول سال های گذشته محل تولد و رشد استارت آپ هایی مانند دیجی کالا و علی بابا بوده است حالا هر کدام از آن ها بازیگر تاثیرگذار و مهمی در زیست بوم نوآوری کشور به حساب می آیند. اما حالا روز های طلایی فعالیت این مجموعه رو به خاتمه است؛ چرا که قرارداد پنج ساله برای اجاره محل کارخانه نوآوری آزادی، تا دو ماه دیگر به اتمام می رسد.

بنابر شنیده ها، مالک هنوز برای تمدید اجاره توافق ننموده و امکان فروش به وسیله مالک شرکت صنعتی آما وجود دارد. از طرفی به نظر می رسد اجاره پنج سال آینده چنین ملکی که فضایی به متراژ 18 هزار و 638 متر داشته و در نزدیکی میدان آزادی واقع شده است، اینقدر گران باشد که دیگر اجاره آن برای شرکت های بزرگی که در آنجا مستقر هستند نیز به صرفه نباشد.

به همین خاطر محمد سبحان مدیر باشگاه کارآفرینی تیوان با انتشار یک توییت در این باره گفت: شرایط کارخانه نوآوری هنوز در هاله ای از ابهام است و این بلاتکلیفی فشار روانی زیادی به همه ما وارد نموده است.

سبحان در تبادل نظر با دیجیاتو با تاکید بر اینکه تصور نمی شد به نقطه ای برسیم که از طرف دولت حمایت و انگیزه برای پابرجا ماندن این کارخانه وجود نداشته باشد، گفت: همه ما پیش بینی نموده بودیم که این سیستم پایدار می ماند و معاونت علمی ریاست جمهوری و همین طور پارک فناوری قرار است آن را پایدار نگه دارد، اما فکر نمی کردیم به نقطه ای برسیم که از طرف دولت حمایت و انگیزه ای برای باقی ماندن اینجا نبینیم. امیدوارم این انگیزه را واقعا داشته باشند.

باور من این است که وظیفه هر یک از ما به عنوان مسوول در جایگاهی که هستیم، گزارش شفاف دادن است. در خصوص کارخانه نوآوری آزادی هم تصور می کنم ضروری است گزارش روزانه داده گردد که چه اتفاقی می افتد؟ امروز معاونت علمی ریاست جمهوری چه نقشی در حفظ کارخانه نوآوری ایفا می نماید؟

مدیر باشگاه کارآفرینی تیوان بعلاوه اشاره نمود که مذاکره درباره شرایط قرارداد اجاره این مکان به تازگی آغاز نشده است و از اوایل سال جاری بحث خاتمه یافتن قرارداد پنج ساله مطرح بوده، اما هنوز نتیجه قطعی معین نشده است.

با این همه، اما یکی از مدیران پارک فناوری پردیس در این باره به جهانی اقتصاد گفت: کارخانه نوآوری آزادی یک روند تمدید معمول اجاره ملک را در پیش دارد و موضوع عجیبی نیست، با این حال پارک فناوری در کوشش است تا این قرارداد اجاره تمدید گردد. به طور کلی استارت آپ ها نباید در این باره دغدغه داشته باشند.

رد فرضیه انحلال

با تمام این ها خبر احتمال تعطیلی کارخانه نوآوری آزادی واکنش های زیادی در پی داشت؛ بسیاری از شرکت ها برای فعالیت در آنجا هزینه های سنگینی پرداخت نموده اند و حالا ساختار بعضی از این شرکت ها به گونه ای است که قابلیت جابه جایی برایشان وجود دارد، اما برای بعضی دیگر این جابه جایی امکان پذیر نیست و تعطیلی کارخانه نوآوری آزادی می تواند باعث اتلاف هزینه و متضرر شدن بسیاری از آن ها گردد.

با این حال و در راستای تمدید قرارداد این ملک، مهدی عظیمیان، مدیر کارخانه نوآوری آزادی و رئیس مرکز شتابدهی نوآوری پارک فناوری پردیس در تبادل نظر با تجارت نیوز گفت: قرارداد با مالک کارخانه، قراردادی پنج ساله بوده است و با نزدیک شدن به تاریخ خاتمه قرارداد، شایعاتی این چنینی در سطح زیست بوم استارت آپی مطرح شده است، د

ر حالی که ما به همراه شریک خود که در ابتدا قرارداد اجاره کارخانه را با مالک منعقد نموده است، دو سال است برای این روز ها چاره اندیشی می کنیم. با توجه به افزایش سالانه قیمت ملک در تهران، طبیعتا هزینه اجاره کارخانه که در این پنج سال تقریبا ثابت بوده است، نیازمند توافقی با ارقام تازه است و به همین علت ما مذاکراتی طولانی مبنی بر تمدید اجاره و حتی خرید را با مالک پیش برده ایم.

عظیمیان در تبادل نظر با دیجیاتو با اشاره به اینکه در 2 سال اخیر طی تعامل هایی با مالک، خواهان تمدید این قرارداد شده اند، گفت: واقعیت این است که نمی گردد جایی این چنینی خلق گردد، به این کیفیت برسد و بعد بخواهد تعطیل گردد. الان در مرحله چالش با مالک هستیم؛ گاهی می گویند اجاره می دهیم و عدد بگویید، گاهی می گویند مشارکت داشته باشیم و گاهی هم می گویند می فروشیم، بیایید خریداری کنید. به تازگی با مالک جلسه داشته ایم، ولی هنوز به جمع بندی نرسیده ایم.

رئیس مرکز شتابدهی نوآوری پارک فناوری پردیس با تاکید بر این موضوع که این ماهیت و زیست بوم به هیچ عنوان تعطیل پذیر نیست، گفت: ما قطعا این ماهیت را ادامه می دهیم. بله، مطلوب است که در همین مکان ادامه پیدا کند. اما اگر نشد در مکان دیگری ادامه پیدا می نماید. چیزی خارج از این دو حالت نبوده و اساسا انحلال به هیچ عنوان مطرح نیست. اصلا انحلال برای ما معنا ندارد. ما بدترین سناریو ها را هم آنالیز نموده و محل های جایگزینی را نیز معین نموده ایم؛ آن هم صرفا برای اینکه شاید یک درصد با اینجا به توافق نرسیم.

عظیمیان گفت که مالک هنوز تصمیم نهایی خود را مبنی بر اجاره یا فروش نگرفته است و از سوی دیگر، اگر این محل ارزش اضافه نموده ای به جز خود ملک داشته باشد، آن ارزش چیزی است که استارت آپ ها و شرکت های فناوری ایجادش نموده اند. او در این باره گفت: ارزش اضافه نموده این محل را ما خلق نموده ایم. منظورم از ما، دولت یا مدیریت پارک نیست؛ ارزش را حاضرین هر یک از این سوله ها خلق نموده اند و در آن سهم دارند، برایش زحمت کشیده اند و سرمایه های خود را اینجا آورده اند. در هر صورت ما در این مذاکرات خسته نمی شویم.

او در خاتمه اضافه نمود: اگرچه در جلسه آخر هم موضوع مبهم ماند، اما واقعیت این است که کوشش ما باید در فضای منطق و مصالحه برای رسیدن به یک تعامل مثبت با مالک باشد که آن ها هم راضی باشند. امیدواریم با مذاکره و صحبت به نتایج خوبی برسیم و تداوم فعالیت کارخانه را در همین فضا داشته باشیم. البته همزمان ما همه سناریو های جایگزین را هم داریم. جا های مختلفی را هم دیده ایم. گزینه هایی داریم و بعضی را هم دیده ایم و باید آن ها را بیشتر آنالیز کنیم؛ هرچند ترجیح ما ادامه همکاری با مالک فعلی کارخانه نوآوری آزادی است.

اگرچه گزینه رفتن شرکت ها از محل کارخانه نوآوری آزادی روی میز است و با توجه به عدم تصمیم گیری نهایی از سوی مالک، بعید هم نیست که یکی از گزینه های نهایی باشد، اما واقعیت این است که بعضی از شرکت های بزرگی که در این محل حضور دارند، هزینه های زیادی برای تغییر ساختار آن صرف نموده اند و بسته شدن این مکان می تواند ضرر مالی و روانی هنگفتی به آن ها تحمیل کند.